Verdadeira mestra no retrato das sensacións, en Así nacen as baleas Anxos Sumai fainos de novo gozar coas grandes doses de sensibilidade que é capaz de verter sobre o papel para adobiar a trama dunha novela de atmosfera moi intimista onde ás veces as palabras se esnafran sen piedade contra as paredes, onde o odio pode chegar a oxidarse, onde un tirarrollas acaba convertido nun anxo caído coas man estendidas e onde a vida é porque o pescozo dun funil fai que sexa.
Atendemos á reconstrución da biografía sentimental de varios personaxes que naceron con destinos deseñados dos que non saben, ou non poden, escapar: a Nai, enferma de soidade, fuma na cama e intenta encestar as cabichas a traveso da ventá no buraco dunha árbore da rúa. A protagonista, a Nena, foxe de todas partes, coma tamén fixera seu pai, e non sabe como afrontar o novo futuro que a familia lle propón. O tío Cándido xa está farto de turrar por unha ferraxería que lle impediu estudar unha carreira, e detrás da voz da tía Natalia sempre parece escoitarse o brillante escintileo dos cartos. En medio de todos eles Ramón é un pequeno e delicado xigante, unha balea gris que vive permanentemente feliz e ten un corazón cun latexo que pode sentirse só con tocar o xeranio florecido que adorna a fiestra do seu cuarto.
A atmosfera intimista na que estes personaxes todos se moven consíguea a autora cunha abraiante capacidade para ralentizar o ritmo narrativo facendo que o tempo estire ou encolla segundo se poida necesitar, de tal xeito que podemos atopar pasaxes marcadas polas subidas e baixadas da respiración da Nai e outras nas que chegamos a escoitar o son que unha agulla produce cando fura as fibras do liño.
E como nacen as baleas? Quen sabe? Quizais a resposta estea no caderno de pastas de carei onde a Nai agacha unha singular antoloxía de obxectos cotiáns.
