Poucas lembranzas teño da miña vida que ocorran lonxe dos libros. Dende cativo fun un lector voraz. Sei que durante toda a miña infancia estiven preto da lectura grazas a unha conversa co meu pai. Mentres baixabamos pola rúa do Preguntoiro fíxome ver que xa era tempo de comezar a abrir os libros que había pola casa e que el fora comprando para min. Debía ter eu moi poucos anos, pero lembro á perfección aquel paseo. Esa conversa converteuse nun dos momentos máis importantes da miña vida. Santiago era unha cidade anoréxica en bibliotecas, pero eu tampouco as botei demasiado de menos. Abondábame co que xa tiña, cos que me ían regalando, ou os que mercaba en determinadas épocas do ano ao redor do 23 de abril.
Na miña memoria superpóñense os longos festivos da Ascensión co feito de percorrer as casetas das librerías que se instalaban, como agora, no paseo central da Alameda de Compostela. Poucas veces deberon coincidir ambas as datas, e non obstante, están xuntas no meu recordo. Sei tamén que foi alí cando aprendín o nome de moitas das grandes librerías galegas anos antes de entrar a percorrer os seus andeis. Alí mesmo, durante as festas, adoitaba haber tamén pequenos postos de libros de lance, que facían gorentoso o meu desexo de ler, pero, sobre todo, daban azos á miña cativa economía de pagas e furtos.
Naqueles expositores merquei dende Balzac ata Larra, dende as memorias de Churchill ata El señor de Bembibre, pero sobre todo aprendín a familiarizarme con títulos, autores, cubertas e editoriais. Poucos anos despois entrei no instituto e bebín da súa biblioteca. Mais non deixei de acudir á compra daqueles exemplares de peto. Importábame pouco que se tratase de traducións antigas, que o seu papel estivese húmido ou que o seu aspecto non permitise vendelos en librerías. Gárdoos coma un tesouro, porque con eles aprendín o que significaba ser propietario daquel libro que chamara a miña atención ou que desexaba había tempo. Iso multiplicaba o pracer de tocar as páxinas e internarse no seu territorio, mesmo sen poder esperar a chegar á casa. Moitas veces, se volvía en bus, pasaba varias paradas e logo tiña que desandar boa parte do camiño. Ía construíndo a miña biblioteca en función de todas aquelas lecturas, mesmo as que non tiña fisicamente e simplemente desexaba que algún día ocupasen o seu lugar alí, no meu cuarto.
Levaba comigo un caderno. Ao rematar de ler determinados libros anotaba os que me parecían máis interesantes da listaxe final que adoitaba vir nas coleccións de peto de Austral e Alianza. Tirei daquel caderniño ata ben entrada a carreira, escribindo autores e títulos ata chegar a ter cerca do millar de nomes. Aprendín máis literatura universal naqueles catálogos que nos anos posteriores de bacharelato, e aprendín tamén a valorar a aparente humildade do libro de peto: creo que o século XX non se pode entender sen a revolución democrática e cidadá que supuxo poñer o libro ao alcance das capas máis amplas da poboación dun xeito como nunca antes fora posible.
De aí que en semanas como esta de abril, arredor do día 23, lembre unha vez máis aqueles postos de primavera e aqueles exemplares de peto amoreados que turraban de min cara a un mundo que dun ou doutro xeito, sigo a habitar.
