(Vilancosta, Berres-A Estrada, 14-VI-1821-20-V-1903) ocupa un posto sobranceiro entre os Precursores, que se propuxeron devolverlle a Galicia a dignidade política e cultural como pobo que lle foran negando nos séculos anteriores, e foi sen dúbida dos que máis entusiasmo puxo en cultivar “as cousas da súa Terra”: as súas tradicións e costumes, a súa literatura, a súa lingua…, para que fosen motivo de orgullo para os galegos e, asemade, para que fosen coñecidas polas xeracións vindeiras, para o que realizou variados traballos, entre os que destacan o Diccionario gallego-gastellano, publicado en 1884, e a considerada primeira novela en galego, Maxina ou a filla espuria, publicada en 1880 por entregas na revista madrileña La Ilustración Gallega y Asturiana, que dirixía Murguía, e cunha primeira edición en libro en  Editorial Galaxia en 1970.